ทริปนี้พามาย้อนรอยวัวต่าง ม้าต่างที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นกิจกรรมพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวการค้าโบราณในประวัติศาสตร์ล้านนา ภายใต้โครงการ Soft Power เพื่อเป็นต้นทุนพัฒนาต่อยอดการท่องเที่ยวมูลค่าสูงกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1 ประจำปี 2568
เริ่มต้นที่บ้านแม่สามแลบ อ.สบเมย ด้วยการล่องเรือชมแม่น้ำสาละวิน ซึ่งเป็นจุดผ่อนปรนการค้าบ้านแม่สามแลบ อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยมีแม่น้ำสาละวินเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างไทยกับพม่า บริเวณนี้เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติสาละวิน มีภูเขาสลับซับซ้อน ทิวทัศน์งดงามและเป็นแหล่งประมงสำคัญสำหรับกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ริมสองฝั่งแม่น้ำ
ในส่วนของกิจกรรมและการท่องเที่ยวจุดนี้คือ นักท่องเที่ยวนิยมไปบ้านแม่สามแลบเพื่อล่องเรือชมวิวสองฝั่งแม่น้ำสาละวิน ดูวิถีชีวิตของชาวบ้านและชมธรรมชาติ โดยเฉพาะช่วงฤดูหนาว บรรยากาศชวนหลงไหลขนาดไหน ดูจากกลอนที่ ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ ซึ่งร่วมทริปสำรวจเส้นทางนี้ถ่ายทอดออกมาเป็นบทกวีได้เลย
มาตามรอย “สาละวิน” ถิ่นยางแดง
ยามอาทิตย์สิ้นแสงสุรีย์ศรี
ครั้งหนึ่งเหล่าม้าต่างวัวต่างนี้
เคยอาศัยสายนทีเลี้ยงชีวา
มาจากเมืองเมาะละแหม่งอันไกลลิบ
เอาเกลือหยิบแลกครั่งสักชั่งหนา
ฉันขอน้ำมันก๊าดแลกข้าวปลา
จากพ่อค้า “กัลหว่า” คาราวาน
อยากได้ฝ้ายไหมคำ อีกสามเดือน
รึบกลับมานาเพื่อนอย่าเบือนผ่าน
รอฟังเสียงกระดึงลั่นสนั่นพนานต์
คือสัญญาณผางลางรึบจรดล
เป็นวิถีแห่งนายฮ้อยผู้ร้อยเชื่อม
แรงกระเพื่อมเศรษฐกิจทุกทิศหน
ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้และผ่อนปรน
สำนึกคน “วัวต่าง” สร้างโลกวิไล
เพ็ญ ภัคตะ (ดร.เพ็ญสุภา สุขคตะ)
แต่งเวลา 18.35-18.50 น. หลังจากขึ้นท่าน้ำแม่สามแลบ อำเภอสบเมย จังหวัดแม่ฮ่องสอน
จากนั้นเราก็เดินทางไปยังอำเภอแม่สะเรียง เมืองเล็ก ๆ ที่มีธรรมชาติ ขุนเขา และป่าไม้สมบูรณ์พร้อมวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ จากแม่สะเรียงมุ่งสู่ขุนยวม อำเภอตอนกลางของจังหวัดแม่ฮ่องสอนเดินทางผ่านภูเขาสลับซับซ้อนเคลื่อนผ่านอำเภอแม่ลาน้อยไปยังบ้านต่อแพ อำเภอขุนยวม ฟังเรื่องเล่า
คาราวานพ่อค้าวัวต่างม้าต่างจากพม่าสู่เมืองขุนยวม และเรื่องเล่าของเจ้าน้อยสุขเกษม โดยนายบุญสม เมืองนำโชค นักสื่อความหมายบ้านต่อแพ พร้อมกิจกรรมฐานการเรียนรู้
วัดต่อแพ อำเภอขุนยวมเดิมเป็นวัดร้าง มีเจดีย์เก่าและซากปรักหักพัง กระทั่งปี พ.ศ. 2461 พระธุดงค์ไทใหญ่
จากพม่ามาตั้งสำนักสงฆ์ และพ่อค้าในพื้นที่ร่วมกับชาวบ้านสร้างศาลาการเปรียญ บูรณะเจดีย์เก่าและสร้างเจดีย์ใหม่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พร้อมสร้างวิหาร วัดตั้งชื่อตามหมู่บ้านซึ่งชื่อมาจากการใช้ไม้ไผ่ทำแพเพื่อค้าขาย
ได้รับการขึ้นทะเบียนวัดใน พ.ศ. 2461 และพระราชทานวิสุงคามสีมาใน พ.ศ. 2525ช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง วัดใช้เป็นที่พักทหารญี่ปุ่น พิมพ์ธนบัตร และทำสถานพยาบาล มีสุสานอนุสรณ์ทหารญี่ปุ่นตั้งอยู่บริเวณกำแพงหน้าวัด
เจ้าอาวาสวัดต่อแพเล่าว่า วัดนี้สร้างสมัยร.6 เจ้าอาวาสตนแรกมาจากพม่า และมีญาติโยมจากฝั่งพม่าเอาผ้าม่านฝั่งทับทิมมาถวาย ปัจจุบันได้เก็บผ้าไว้เพราะทับทิมหลุดหายไปเยอะ สมัยก่อนการเดินทางๆน้ำก็ต้องใช้ไม้มาต่อเป็นแพ การขนของก็ใช้วัวต่าง ม้าต่าง ที่วัดอห่งนี้พ่อค้าวัวต่างที่ไปค้าขายสำเร็จก็มาช่วยกัสร้างเจดีย์และเพื่อระลึกถึงวัว ม้าที่ต่างจึงเอากระดิ่งมาแขวนที่เจดีย์ เพราะเชื่อว่าาเมื่อกระดิ่งดังวัวต่างก็จะได้กุศลผลบุญด้วย
สมัยนั้นพ่อค้า แม่ค้าจะค้าขายกับพม่ามากกว่าไทยที่ต้องเดินทางผ่านภูเขาไปหลายลูกใช้เวลาเดินทางนาน ไม่เหมือนเดินทางไปค้าขายกับพม่าทางน้ำใช้เวลาแค่วันเดียว เพราะที่นี่ห่างจากเมืองเมาะละแหม่งไม่ไกลเท่าไหร่ พ่อค้าที่ไปค้าขายได้หีบกลับมาหลายใบ มีอยู่ใบหนึ่งพอเปิดออกมาเป็นทองคำแท่งจึงขายทองคำแล้วนำเงินมาสร้างเจดีย์ ทุกๆปีก็จะมีลูกหลานของพ่อค้ามาถวายผ้าห่ม
นายอิทธิรัฐ สินารักษ์ ท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดเชียงใหม่กล่าวว่า โครงการพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวการค้าโบราณในประวัติศาสตร์ล้านนาอยู่ภายใต้โครงการ soft power เพื่อเป็นต้นทุนพัฒนาต่อยอดการท่องเที่ยวมูลค่าสูงของกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1 ประจำปีงบประมาณ 2568 เป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และปฏิบัติการโดยเฉพาะเส้นทางวัวฟาร์มมาต่างซึ่งมีการถอดความรู้และบทเรียนแล้วทั้งจากนักวิชาการและผู้ที่เกี่ยวข้อง ตอนนี้การพัฒนาต่อยอดโครงการดังกล่าวจะนำหลักสูตรนี้ไปพัฒนาบุคลากรโดยเฉพาะนักสื่อความหมายท้องถิ่นโดยครั้งนี้ได้มีการนำสื่อมวลชน a4 เซ็นเซอร์และผู้ประกอบการลงพื้นที่เพื่อให้ผู้ประกอบการท่องเที่ยวสามารถเลือกสรรว่าแหล่งท่องเที่ยวไหนที่สามารถส่งเสริมให้เป็นเส้นทางท่องเที่ยวได้เพื่อให้นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างประเทศได้รับรู้รับทราบต่อไป
และปิดท้ายด้วยการแวะที่ร้านจิ้นตุ๊บ ซื้อเสบียงโบราณของพ่อค้าวัวต่าง ที่อำเภอแม่สะเรียง ก่อนเดินทาง
กลับจังหวัดเชียงใหม่โดยสวัสดิภาพ.
ความเห็นล่าสุด