ครึ่งศตวรรษ”อรุโณทัย” แสงแห่งอรุณที่ยังเจิดจรัส

เกือบ 50 ปี ที่บ้านหนองอุก หรือ“อรุโณทัย” อดีตหมู่บ้านชาวจีนอพยพ ของกองพล 93 ก๊กมินตั๋ง เติบโตจากหมู่บ้านเล็กๆ กลางหุบเขา ต.เมืองนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่  กลายเป็นหมู่บ้านใหญ่ที่มีผู้คนอยู่อาศัยมากถึง 1,813 ครัวเรือน คิดเป็นจำนวนประชากร 9,214 คน  มากกว่าร้อยละ 90 เป็นคนจีน ปะปนด้วย ไทใหญ่ และกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆทั้งนี้ นับตั้งแต่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบตามข้อเสนอของกองบัญชาการทหารสูงสุด เมื่อวันที่ 6 ต.ค.2513 ให้ทหารจีนคณะชาติ (ทจช.) และครอบครัว ซึ่งส่วนใหญ่เป็นกองกำลังทัพที่ 3 ของนายพลหลี่เหวินห้วน อาศัยอยู่ในประเทศไทยได้ในฐานะผู้อพยพ และต่อมา ทจช.ได้ช่วยเหลือทางราชการไทยในการปราบปรามผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ ทั้งในพื้นที่ดอยผาหม่น จ.เชียงราย กับเขาค้อ เขาย่า จ.เพชรบูรณ์ จนผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์พ่ายแพ้ ในวันที่ 30 พ.ค.2521 ครม.จึงมีมติให้สิทธิพิเศษแก่บุคคลที่ช่วยเหลือทางราชการในด้านการสู้รบ ส่งผลให้อดีต ทจช.และครอบครัวได้รับสัญชาติไทยเป็นกรณีพิเศษเล่าเอ๋อ แซ่หลี่ ชาวบ้านอรุโณทัย ในวัย 61 ปี เล่าว่า เข้ามาอาศัยอยู่ในหมู่บ้าน ตั้งแต่อายุ 14 ปี ซึ่งขณะนั้นมีครอบครัวทหารจีนคณะชาติตั้งอยู่ก่อนหน้า 2 ปี และมีสมาชิกไม่ถึง 40 หลังคาเรือน ประชากรแค่ 63 คน วิถีชีวิตค่อนข้างสงบ เรียบง่าย เพราะเส้นทางคมนาคมลำบาก เป็นเพียงถนนลูกรังเล็กๆ แถมยังสื่อสารกับสังคมภายนอกยาก เนื่องจากชุมชนอรุโณทัยใช้ภาษาจีนเป็นหลัก พวกเขามีความภาคภูมิใจในความเป็นชนชาติจีนที่ทรหด สามารถดำรงเผ่าพันธุ์อยู่ในทุกถิ่นฐานในโลกหากกาลเวลาครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา ได้สร้างคนถึง 4 รุ่น จากทหารจีนคณะชาติรุ่นแรกที่แก่ชรา จนค่อยๆ ลาลับไปตามวัย เหลือคนรุ่นที่ 2 และ 3 ที่ยังอยู่ในวัยฉกรรจ์ ขณะที่รุ่นที่ 4 ยังคงเตาะแตะ อยู่ในวัยเด็ก ทว่า “อรุโณทัย” ในวันนี้ไม่ได้เงียบเหงาดังวันวาน ด้วยจำนวนประชากรที่มากขึ้น ผนวกกับเป็นเส้นทางอีกสายหนึ่ง ที่สามารถผ่านขึ้นดอยอ่างขาง ทำให้มีนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้าไปไม่ขาดสาย ส่งผลให้ถนนสายหลักของหมู่บ้านแห่งนี้คึกคัก เต็มไปด้วยร้านรวง ทั้งร้านสะดวกซื้อ ร้านอาหาร ร้านขายเสื้อผ้า รวมไปถึงร้านกาแฟสด ที่อำนวยความสะดวกให้นักท่องเที่ยวอย่างจุใจ“คนรุ่นใหม่มีทางเลือกมากกว่าคนรุ่นแรก เพราะได้รับการศึกษา ทั้งภาษาไทย จีน และอังกฤษ มีโรงเรียนภาษาจีนตั้งอยู่รอบๆ พื้นที่ไม่ต่ำกว่า 3 แห่ง โดยมีเหล่าซือจากจีนเข้ามาสอนด้วย พวกเขาจึงมีโอกาสสูงในการทำงานทั้งในประเทศไทย และต่างประเทศ ส่วนหนึ่งเดินทางไปทำงานที่ไต้หวัน จีน แล้วส่งเงินมาให้ทางบ้าน เหลือเพียงบางส่วนที่ยังอยู่ในพื้นที่และเลือกทำไร่ ทำสวน เหมือนรุ่นพ่อแม่ ซึ่งก็พบว่ามักประสบปัญหาขาดแคลนน้ำเมื่อถึงหน้าแล้งของทุกปี เพราะอยู่นอกเขตพื้นที่ชลประทาน และแหล่งกักเก็บน้ำไม่เพียงพอ แม้จะมีหนองน้ำใหญ่อยู่ในหมู่บ้าน” เล่าเอ๋อ อธิบาย  ขณะที่ผู้ประกอบการร้านกาแฟสดในชุมชน เล่าว่า ปกตินักท่องเที่ยวจะหนาแน่นกว่านี้ แต่ช่วงที่ผ่านมาดอยอ่างขางปิดซ่อมแซมเส้นทางหลวงหมายเลข 1249 แม่งอน-หนองเต่า และไม่เปิดให้นักท่องเที่ยวพักค้างคืน ทำให้คนเดินทางไปน้อยลง แม้ว่าเส้นทางจากบ้านอรุโณทัยจะยังเปิดให้ผ่านได้ แต่เชื่อว่า ในช่วงฤดูหนาวนี้  จะมีนักท่องเที่ยวเดินทางขึ้นไปสัมผัสธรรมชาติและอากาศที่หนาวเย็นบนดอยอ่างขางผ่านทางหมู่บ้านอรุโณทัยมากกว่านี้ ทำให้ตลอดเส้นทางพลอยคึกคักไปด้วยวันนี้ แม้กลิ่นไอของหมู่บ้านทหารจีนคณะชาติจะเบาบางลง มีความทันสมัยและรับเอาวัฒนธรรมจากภายนอกเข้าไปพอสมควร หากท่ามกลางวิถีเศรษฐกิจ สังคม ที่เปลี่ยนแปลง ชุมชนยังคงรักษาเอกลักษณ์ความเป็นจีนไว้ได้อย่างงดงามและลงตัว ไม่ว่าจะเป็นหนองน้ำใหญ่กลางหมู่บ้าน โรงเรียนภาษาจีน อาคารบ้านเรือน หรือแม้กระทั่งร้านบะหมี่เก่าแก่  ที่สืบทอดกิจการและสูตรแบบจีนยูนนานมารุ่นต่อรุ่น นับตั้งแต่บรรพบุรุษได้ลงหลักปักฐานบนผืนแผ่นดินแห่งนี้.